การเสียดินแดนครั้งที่ ๔
ครั้งที่ ๔ แสนหวี เชียงตุง และพง ๒๓๖๘ ตรงสมัย ร๓
ทั้ง๓เมืองนี้ปัจจุบันอยู่ในรัฐฉานของพม่า เมืองแสนหวีปัจจุบันคือเมืองล่าเสี้ยว ในอดีตมีเขตแดนจรดไปถึงเมืองกุนโหลน ส่วนเมืองเชียงตุงยังเป็นเชียงตุงในปัจจุบัน สำหรับเมืองพงนั้นปัจจุบันคือเมืองสาด แต่เดิมทั้ง๓เมืองอยู่ในอำนาจของล้านนา เมื่อครั้งที่พระเจ้ากาวิละ กษัตริย์ล้านนาเรืองอำนาจได้รวบรวมเป็นปึกแผ่นโดยการสนับสนุนของสยามในสมัยพระเจ้าตากสินมหาราช โดยยอมเป็นประเทศราชของสยาม แตพอสมัยรัชกาลที่๓เกิดศึกหลายด้าน เจ้าอนุวงศ์แห่งเวียงจันทน์ทางด้านอิสาน ไทรบุรี กลันตันทางใต้ ทางพม่าเลยเข้ามีอิทธิพลทั้ง๓เมืองและตกเป็นของพม่าใน พ.ศ.๒๓๖๘ แม้ปลายสมัยรัชกาลที่๓ จนถึงรัชกาลที่๔สยามจะพยายามยึดคืนแต่ไม่สำเร็จ พอพม่าตกเป็นของอังกฤษทั้ง๓เมืองก็เป็นของอังกฤษ จนกระทั่งสงครามมหาเอเชียบูรพา สยามขณะนั้นเป็นไทยแล้ว จอมพล ป.พิบูลย์สงครามได้เป็นพันธมิตรกับญี่ปุ่นได้ให้ญี่ปุ่นเอาคืนมาตั้งเป็น "สหรัฐไทยเดิม"ชั่งคราว แต่พอแพ้สงครามไทยถูกบีบให้คืนแก่อังกฤษ จนอังกฤษคืนให้พม่าจนปัจจุบันนี้ เมืองเชียงตุง (ภาษาพม่า: ) ตั้งอยู่ในรัฐฉานของประเทศพม่า เป็นเมืองของชาวไทเขิน และ ชาวไทใหญ่ ถือได้ว่า เป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งเรืองเทียบเท่า เมืองเชียงใหม่ แห่ง ล้านนาไทย และ เมืองเชียงรุ่ง แห่ง สิบสองปันนา
ภูมิลักษณะ เชียงตุง (Keng tung) เป็นจังหวัดหนึ่งในรัฐฉานของพม่า ตั้งอยู่ทางตะวันออกของแม่น้ำสาละวิน ตั้งอยู่ละติจูดที่ 21 องศา 17 ลิปดา 48 ลิบดาเหนือ และ ลองติจูดที่ 99 องศา 40 ลิปดา ตะวันออก (21.2967n , 99.667e) ความสูงประมาณ 2,700 ฟุตเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง มีรูปร่างเป็นแอ่งกระทะมีภูเขาล้อมรอบ มีที่ราบน้อยมาก จุดที่สำคัญที่สุดก็คือ เวียงเชียงตุง แม้จะเป็นที่ราบ แต่ก็มีพื้นที่ตะปุ่มตะป่ำ เชียงตุงมีประชากรหลากหลายชาติพันธุ์อาศัยอยู่ร่วมกัน ส่วนใหญ่จะเป็นชาวไทขึนหรือไทเขิน มีไทใหญ่ และ พม่า รองลงมา ยังมีชนกลุ่มน้อยอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น อาข่า ปะด่อง ว้า ฯลฯ คนไทยใหญ่เรียกชื่อเมืองนี้ว่า เก็งตุ๋ง